Sądownictwo było zawsze atrybutem państwa i to państwo zajmowało się wymiarem sprawiedliwości, czyli karaniem obywateli za popełnione przez nich przestępstwa, a także rozstrzyganiem sporów pomiędzy obywatelami i tworzonymi przez nich podmiotami (jak np. spółki). Państwa jednak „od zawsze” wiedziały, że sprawy pomiędzy obywatelami najlepiej rozstrzygają oni sami, stąd popierały wszelkie tworzone przez nich sądy, nadając ich orzeczeniom wykonalność. Stąd istniejące w dawnych czasach wszelkie sądy cechowe, miejskie, ziemskie itd. W końcu narodził się arbitraż, jako sposób na rozstrzyganie spraw pomiędzy przedsiębiorcami przez nich samych.

Najważniejszą cechą arbitrażu jest to, że może on rozstrzygać tylko te spory, których strony się na to wprost zgodziły dokonując zapisu na sąd arbitrażowy. Bez zgody którejkolwiek ze stron sprawa arbitrażowa po prostu nie może się odbyć. Zapis może dotyczyć albo stałego sądu arbitrażowego (jak Wielkopolski Sąd Arbitrażowy), albo sądu powołanego ad hoc, czyli zazwyczaj w ten sposób, że każda ze stron powołuje jednego arbitra, a ci dwaj arbitrzy powołują arbitra przewodniczącego. Sąd stały ma swój regulamin, według którego prowadzone jest postępowanie. Można więc przewidzieć jego tok zapoznając się z regulaminem.

Coraz częściej regulaminy stałych sądów arbitrażowych przewidują możliwość prowadzenia całej rozprawy online. Ma to ogromne znaczenie w sytuacji, gdy między stronami występuje znaczna odległość geograficzna, a koszty dojazdu oraz czas poświęcony na dojazd stają się bardzo istotnym elementem kosztów sprawy.

Bardzo ważnym jest, że strony mają bardzo duży wpływ na procedurę postępowania, bowiem nawet wtedy, gdy sprawa jest rozpoznawana przez stały sąd arbitrażowy mający swój regulamin, regulamin ten zazwyczaj pozwala stronom na bardzo dużą swobodę wspólnego ustalenia tego, co na rozprawie będzie się działo. To w znacznym stopniu ułatwia sprawę i przyspiesza jej rozpoznanie.

Większość krajów świata przystąpiła do Konwencji Arbitrażowej z Nowego Jorku, przewidującej podstawowe zasady postępowania arbitrażowego, oraz przewidującej znacznie łatwiejsze, niż w przypadku sądów powszechnych, uzyskiwanie wykonalności tych wyroków. Oznacza to, że w przypadku bardzo wielu krajów nie mamy praktycznie żadnych możliwości uzyskania wykonalności wyroku sądu powszechnego, podczas gdy w przypadku wyroku sądu arbitrażowego taka wykonalność jest bardzo prosta do uzyskania.